Hướng dẫn bà con cách trồng lúa bài bản và khoa học nhất

Lúa là cây lương thực rất quan trọng trong việc đảm bảo an ninh lương thực của nhiều quốc gia trên thế giới. Ở Việt Nam, lúa còn trở thành mặt hàng nông sản xuất khẩu lớn, mang lại nguồn kinh tế cao cho người nông dân. Vậy cách trồng lúa như thế nào là bài bản và khoa học? Bài viết sau sẽ giúp bà con nắm vững quy trình canh tác cây lúa, giúp tăng năng suất, chất lượng và giá trị.

Tổng quan về cây lúa

Lúa là loại cây trồng thân thuộc và phổ biến tại Việt Nam. Dọc theo chiều dài đất nước, từ Bắc vào Nam, chúng ta dễ bắt gặp những cánh đồng lúa. Điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng của nước ta rất thuận lợi cho cách trồng lúa phát triển.

• Nhiệt độ: 20 độ C đến 32 độ C là khoảng nhiệt độ lý tưởng mà cây lúa có thể sống. Nhiệt độ tăng trên 40 độ hoặc dưới 15 độ cây sẽ phát triển chậm lại. Nếu dưới 12 độ, cây lúa ngừng phát triển.
• Đất trồng: Lúa có thể trồng ở nhiều loại đất khác nhau như phù sa, phèn,… nhưng phải đảm bảo đủ nguồn nước cho cây.

Lúa có thể cao tới 1m – 1.8m. Lá lúa mỏng, hẹp khoảng 2cm – 2.5cm, dài 50cm – 100cm. Khi đang là cây con, lá lúa có màu xanh. Khi lúa chín, lá ngả sang màu vàng. Các hoa nhỏ tự thụ phấn mọc thành các cụm hoa phân nhánh cong, rủ xuống.

Lúa là cây lương thực của 3.5 tỷ người ~ 50% dân số Thế giới (chủ yếu là châu Á và châu Mỹ La tinh). Ở Việt Nam, cây lúa được trồng trên diện tích 7.28 triệu ha (năm 2020).

Hướng dẫn cách trồng lúa nước bài bản và khoa học

Để cách trồng lúa nước thuận lợi và cho năng suất cao, bà con cần lưu ý đến những vấn đề sau:

Chọn giống lúa

Giống là một trong những yếu tố quan trọng quyết định đến sự sinh trưởng, phát triển và năng suất lúa.

Bà con nên chọn những giống lúa có phẩm chất gạo tốt, đủ tiêu chuẩn xuất khẩu, năng suất cao, có khả năng chống chọi sâu bệnh như:

• ST24, ST25: Khả năng sinh trưởng và phát triển vô cùng tốt. Thời gian phát triển là 4 tháng.
• VNR 20: Kháng bệnh tốt, chịu thâm canh. Được trồng vào 2 vụ: Vụ xuân (cây phát triển 125 ngày – 130 ngày), vụ mùa (cây phát triển 100 ngày – 105 ngày).
• OM380: Giống lúa thuần chủng có khả năng chống chịu bệnh nhiễm với đạo ôn, rầy nâu.
• Đài Thơm 8: Cây cứng cáp, kháng bệnh tốt. Phù hợp trồng vào vụ Đông Xuân và Hè Thu.Thời gian sinh trưởng 90 – 95 ngày.

Theo quy định của Bộ Nông nghiệp & Phát triển nông thôn, hạt giống lúa tốt phải đạt các tiêu chuẩn chất lượng gồm:

• Độ sạch > 99% khối lượng.
• Tạp chất < 1% khối lượng.
• Hạt khách giống phân biệt được < 0,25% hạt.
• Hạt cỏ < 10 hạt/kg.
• Tỷ lệ nảy mầm < 85% số hạt.
• Độ ẩm < 13.5 %

Chuẩn bị đất

Trước khi tìm hiểu về việc chuẩn bị đất trong cách trồng lúa, bà con cần biết cách chia vụ lúa ở nước ta như sau:

• Cách chia vụ lúa theo vùng miền:

Do khí hậu phân hóa từ Bắc vào Nam nên các vùng miền có cách chia vụ lúa khác nhau:

Các tỉnh thuộc đồng bằng sông Hồng có 2 vụ chính: vụ Chiêm Xuân (tháng 10 – cuối tháng 5) và vụ Mùa (cuối tháng 5 – cuối tháng 11).

Khu vực Duyên hải miền Trung có 3 vụ chính: vụ Đông Xuân (cuối tháng 10 – tháng 4), vụ Hè Thu (cuối tháng 4 – cuối tháng 9) và vụ Mùa ( cuối tháng 5 đến tháng 11).

Các tỉnh thuộc khu vực Đông Nam Bộ và Đồng Bằng Sông Cửu Long có 3 vị chính: vụ Mùa (tháng 5 hoặc tháng 6 – tháng 11), vụ Đông Xuân (tháng 11 hoặc tháng 12 – tháng 4) và vụ Hè Thu (tháng 4 – tháng 8).

• Chuẩn bị đất cho từng mùa vụ:

Đối với vụ Đông Xuân, bà con nên dọn sạch cỏ trên đồng ruộng. Sử dụng máy cày để trục đánh bùn và san bằng mặt ruộng.

Đối với vụ Hè thu, người nông dân cần cày đất ở độ sâu 15cm – 20cm. Sử dụng máy cày với nông cụ thích hợp để bừa, trục và san bằng mặt ruộng. Đất cần được phơi ải trong thời gian 1 tháng.

• Bí quyết làm đất:

Cách trồng lúa nước hiệu quả cần đảm bảo đất tơi xốp, chất lượng. Để có được điều này, bà con nên sử dụng dòng máy cày Nhật chất lượng và bền bỉ. Tùy theo diện tích ruộng lớn hay nhỏ để lựa chọn máy cày có công suất phù hợp.

Với những thửa ruộng nhỏ, người dân chỉ cần chọn dòng máy cày mini cầm tay có công suất 12HP – 15HP là thích hợp.

Với diện tích ruộng vừa phải, bà con nên sử dụng dòng máy cày công suất trung bình. Máy cày Nhật mã lực 20HP đến 35HP có thể cày xới đất từ 10cm đến 15cm.

Những thửa ruộng có diện tích lớn lên đến vài hecta, bà con nên ưu tiên dòng máy cày công suất lớn. Thiết bị mã lực trên 50HP giúp cày sâu đến 20cm.

Bà con có thể liên hệ với Máy cày Nhật Thái Bình để được tư vấn thêm. Đơn vị chuyên phân phối dòng máy cày Nhật bãi chất lượng, giá tốt. Người nông dân sẽ tìm được cho mình mẫu máy cày ưng ý, hỗ trợ làm đất hiệu quả, nhanh chóng và tiết kiệm.

Gieo sạ (gieo mạ)

Bà con có nhiều biện pháp gieo sạ như gieo cấy, gieo sạ thẳng. Ngày nay nhờ có khoa học công nghệ mà người nông dân có thể cơ giới hóa việc gieo sạ. Bà con vừa tiết kiệm thời gian, vừa không cần tốn nhiều nhân công mà vẫn đảm bảo tiến độ gieo mạ.

Bón phân

Phân là yếu tố không thể thiếu trong cách trồng lúa. Phân góp phần giúp cây lúa phát triển và ra hạt năng suất cao. Người dân cần bón phân cân đối giữa đạm, lân và kali. Ở mỗi giai đoạn khác nhau, lượng phân đạm cần bón cũng khác nhau.

Cung cấp nước

Nước có vai trò rất quan trọng trong quá trình phát triển của cây lúa. Nước ảnh hưởng đến năng suất của lúa. Vì thế bà con cần cung cấp đủ lượng nước cho cây phát triển tốt, năng suất cao.

• Giai đoạn cây con (thời gian 0 – 7 ngày sau gieo sạ): Trước khi gieo sạ, người nông dân cần rút cạn nước trên ruộng. Trong vòng 3 ngày sau khi gieo sạ, đảm bảo mặt ruộng phải khô. Đến ngày thứ 4 cho nước láng mặt ruộng 1 ngày. Sau đó rút cạn nước để đảm bảo đủ ẩm bề mặt ruộng.

• Giai đoạn sinh trưởng sinh dưỡng (thời gian 7 – 42 ngày sau gieo sạ):  Sau khi sạ được 7 – 10 ngày, bà con bắt đầu cho nước từ từ vào ruộng. Đảm bảo mực nước trên mặt ruộng khoảng 5cm – 7 cm. Trong giai đoạn này, nước trong ruộng cần thay 2 – 3 lần, sau mỗi lần thay nước giữ cạn trong 2 – 3 ngày.
• Giai đoạn sinh trưởng sinh thực (thời gian 42 – 65 ngày sau gieo sạ): Đảm bảo nước trong ruộng luôn ở mức 3cm – 5cm.
• Giai đoạn chín (thời gian 65 – 95 ngày sau gieo sạ): Mực nước thấp hơn, ở mức 2cm – 3cm. Trước 7 – 10 ngày thu hoạch, bà con nên tháo cạn nước trong ruộng.

Bí quyết phòng trừ sâu bệnh cho cây lúa

Cách trồng lúa hiệu quả cần biết phòng trừ sâu bệnh cho cây:

Phòng trừ cỏ dại

Để phòng và diệt cỏ dại, bà con nên sử dụng những hóa chất diệt cỏ như: Sofit 300EC, Meco 60EC, Facet 25SC, OK 720DD, Vigor 33EC, Tiller-s, Sirius 10WP, Nominee 10SC, Ronstar 25EC,…

Phòng trừ sâu hại

Cây lúa không thể tránh khỏi việc bị sâu bệnh phá hoại, ảnh hưởng đến việc phát triển. Bà con có thể sử dụng các loại thuốc sau để phòng trừ:

• Rầy nâu: Applaud 10BHN, Mipcin 25BHN, Actara 25WG, Bassa 50ND, Trebon 10ND.
• Bù lạch: Regent 300WDG, Actara 25WG, Fastac 5ND, Bassa 50ND, Trebon 10ND.
• Sâu phao: Fastac 5ND, Regent hai lúa xanh 300WDG, Padan 95SP.
• Sâu đục thân: Padan 95SP, Basudin 10H, Regent hai lúa xanh 300WDG, Regent 10H.

• Sâu cuốn lá: Trebon 10ND, DDVP 50ND, Padan 95SP, Fastac 5ND.
• Bọ xít các loại: Bassa 50ND, Padan 10H.

Trong vòng 40 ngày đầu sau gieo sạ, bà con tuyệt đối không phun thuốc trừ sâu. Khi sử dụng thuốc phải tuân thủ kỹ thuật 4 đúng:

• Đúng thuốc: Chọn thuốc đúng đối tượng sâu hại.
• Đúng liều lượng: Pha thuốc đúng liều lượng theo chỉ dẫn ghi trên nhãn chai.
• Đúng lúc: Phun thuốc khi mật độ sâu hại nhiều hơn mật độ thiên địch.
• Đúng cách: Chỉ phun thuốc đúng vị trí sâu rầy sinh sống (rầy ở gốc lúa, sâu ở trên lá, trên thân).

Phòng trừ bệnh hại

Cách trồng lúa phòng trừ các bệnh gây hại gồm:

• Bệnh đạo ôn: Bệnh xuất hiện cho vụ Đông Xuân và Hè Thu. Bệnh gây hại ở tất cả các giai đoạn của cây lúa. Bà con nên  thăm đồng thường xuyên, trung bình 5 – 7 ngày/lần để phát hiện bệnh kịp thời. Sử dụng thuốc hóa học Tricyclazole hay Probenazole để phun khi thấy bệnh xuất hiện.
• Bệnh khô vằn: Bệnh phát triển mạnh ở vụ Hè Thu. Người nông dân nên vệ sinh đồng ruộng trước khi gieo sạ (làm sạch cỏ và các tồn dư của vụ trước). Diệt mầm bệnh bằng cách xử lý đất (phương pháp cày phơi ải hoặc cho đất ngập nước trong thời gian 15-30 ngày). Phun vị trí có bệnh bằng thuốc Hexaconazol, Iprodione.

• Bệnh Bạc lá: Bệnh gây hại nặng trong vụ Hè Thu. Bà con nên lựa chọn giống kháng bệnh và xử lý hạt giống đúng như khuyến cáo để phòng trị bệnh.

Phòng trừ chuột

Để phòng trừ chuột phá hoại cây lúa, người nông dân cần phối hợp nhiều biện pháp cùng 1 lúc:

• Vệ sinh đồng ruộng
• Đánh bả chuột.
• Bẫy cây trồng.
• Dùng thuốc xông hơi như Phosphine, DDVP hay khí đá bỏ vào hang và bịt miệng hang lại.

Kinh nghiệm thu hoạch và bảo quản lúa

Thu hoạch lúa

Cách trồng lúa chuẩn bao gồm cả việc thu hoạch lúa đúng lúc. Thời điểm thu hoạch lúa lý tưởng là sau 28 – 32 ngày trổ bông. Hoặc bà con nhận thấy 85% – 90% số hạt trên bông đã chín vàng thì nên thu hoạch. Không nên cắt sớm hoặc trễ sẽ làm tăng tỷ lệ hao hụt.

Hiện nay, hầu hết các địa phương sử dụng máy gặt dải hàng để cắt lúa. Sau khi cắt, lúa được tuốt ngay trên đồng ruộng. Điều này giúp thu hoạch nhanh chóng, tiết kiệm thời gian và công sức.

Chế biến, bảo quản lúa

Bà con có thể gặt lúa xong và bán lúa tươi hoặc phơi khô. Lúa nên được phơi trên sân gạch, xi măng để nhanh khô khén. Nếu có điều kiện, bà con có thể sử dụng máy sấy với quạt thông gió để làm khô lúa.

Sau khi làm khô, lúa nên được rê sạch và cất giữ trong chum, vại. Đặt đồ đựng lúa ở nơi khô ráo và thoáng.

Trên đây là những thông tin quan trọng và chi tiết liên quan đến cách trồng lúa. Chúc bà con nông dân mùa màng bội thu, canh tác thuận lợi. Đừng quên theo dõi Máy cày Nhật Thái Bình để cập nhật những bài viết bổ ích khác về nông nghiệp.

Máy cày Nhật Thái Bình – Địa chỉ tin cậy bán máy nông nghiệp dành cho bà con nông dân

>>XEM THÊM:

• Tại sao máy cày Nhật Bản được nhiều bà con nông dân tin dùng